Evaluatiestudie uitgevoerde aanpassingen
| · Onze aanpak |
Ongewenste (verkeers)situaties zijn er in alle soorten en maten. Een voorbeeld. Stel, er heeft in een gemeente een reconstructie plaatsgevonden van een weg omdat er voorheen werd geklaagd over de verkeersveiligheid en/of omdat er geregeld ongelukken plaatsvonden. De reconstructie is achter de rug en nu wil de gemeente weten hoe deze is uitgepakt in de beleving van bewoners, bijvoorbeeld omdat er opnieuw klachten binnen zijn gekomen.
Dergelijke verzoeken om het effect van uitgevoerde aanpassingen te onderzoeken, worden met regelmaat aan ons voorgelegd. We voeren deze evaluatiestudies volgens onderstaande aanpak uit.
Onze aanpak
Onze aanpak bestaat uit een aantal onderdelen, die per specifieke vraag variëren. We richten ons op het in beeld brengen van de achterliggende problematiek, we willen zicht krijgen op de objectieve en subjectieve verkeersveiligheid, inventariseren klachten, ervaringen en wensen van bewoners (om daarmee draagvlak te creëren) en brengen advies uit om de situatie (verder) te verbeteren.
We voeren (een selectie van) de volgende stappen uit:
- Een deskstudie met behulp van verkregen documenten en een search op (social) media.
- Een of meer schouws. Dit zijn observaties ter plaatse door een verkeerskundige die de inrichting beoordeelt én een verkeerspsycholoog die het gedrag van verkeersdeelnemers bestudeert (zie Human Factor-aanpak).
- Een participatietraject met bewoners. Dit kan door:
- Een of meer bewonersbijeenkomsten (zie Klaagmuur en Wensput-methodiek).
- Straatinterviews ter plaatse
- Een enquête onder gebruikers en bewoners (eventueel aangevuld met enkele diepte-interviews)
- Een combinatie van deze methoden (a, b, c)
- Een brainstorm met experts over de uitkomsten van de eerste stappen, waarin deze vertaald worden naar oplossingsrichtingen
- Uitbrengen van advies
- Desgewenst onderbouwen we dit advies met visualisaties van de gewenste situatie.
Indien gewenst combineren we deze aanpak met snelheids-, trillings- en/of geluidmetingen. Dat voeren we niet zelf uit, maar daarvoor schakelen we een partner van XTNT in die daarin gespecialiseerd is.
Onze methodiek
A. Human Factor-aanpak
We voeren de schouw uit vanuit een zogeheten Human Factors perspectief. Dat houdt in dat we de inrichting van de weg en de gedragingen van verkeerdeelnemers ter plaatse (en de relatie daartussen) observeren op basis van de cognities waarnemen, begrijpen, kunnen, willen en verwachtingen. Met andere woorden; we brengen in beeld:
- Wat nemen verkeersdeelnemers waar als ze zich over de betreffende weg/kruising/oversteek begeven?
- Begrijpen zij voldoende welk gedrag er hier van hen verwacht wordt?
- Kunnen ze het gewenste gedrag (onder verschillende omstandigheden, bijv. drukte/rustig verkeer) relatief eenvoudig vertonen, of zijn er belemmeringen aan te wijzen voor het gewenste gedrag?
- Mag worden aangenomen dat, gegeven de infrastructuur en de inrichting van de omgeving weggebruikers ook het gewenste gedrag willen vertonen? Het gaat hier om ‘motivatie,’ die voor een belangrijk deel bepaald wordt door de logica van de inrichting.
Tevens kijken we in hoeverre de situatie overeenstemt of juist sterk afwijkt van wat men gewend is in vergelijkbare situaties (verwachtingen). Gewoontegedrag is een sterke factor om gedrag te verklaren en voorspellen. Gewoonten worden mede opgebouwd door ervaring elders. Het is daarom van belang om in te schatten in hoeverre de verkeerssituatie op de bewuste weg aansluit bij hun elders opgedane ervaringen in vergelijkbare situaties.
B. Klaagmuur en wensput-methodiek
Om knelpunten en ideeën voor oplossingen te verzamelen onder bewoners en draagvalk te creëren, maken we regelmatig gebruik van de ‘klaagmuur-wensputsessie’. Samen met bewoners en andere betrokkenen inventariseren we op de ‘klaagmuur’ de ervaren problematiek. We inventariseren alle mogelijke knelpunten die bewoners ervaren. Vervolgens ordenen we deze knelpunten gezamenlijk naar ‘erg belangrijk’ tot ‘wel vervelend maar iets minder urgent’. Als we consensus hebben over deze lijst en vinden dat hij compleet is, gaan we over naar de oplossingen. We inventariseren mogelijke oplossingsrichtingen die de bewoners zelf zien. We noemen dit de ‘wensput’, waarbij we in eerste instantie niet kijken of de oplossingen haalbaar zijn. De ideeën die genoemd worden ordenen we daarna naar oplossend vermogen en relateren dat aan de prioritering van de ervaren knelpunten. Dat er later nog een toets op haalbaarheid plaatsvindt van geopperde maatregelen, begrijpt iedereen. Onze ervaringen met dergelijke sessies zijn erg positief. Bij voorkeur voeren we zo’n sessie ‘live’ uit op locatie, maar afhankelijk van de geldende coronamaatregelen schakelen we over op een online sessie.
Onze hulp inschakelen
Op basis van de informatie uit bovenstaande stappen stellen we een rapport samen waarin we inzichtelijk maken hoe het gesteld is met de subjectieve veiligheid in de wijk en welke onderliggende factoren en/of doelgroepen hier een rol bij spelen. Ook geven wij in deze rapportage een overzicht van welke straten/verkeerssituaties in de wijk als ‘onveilig’ worden ervaren en uiteraard onze aanbevelingen om de belangrijkste locaties veiliger te maken. We kijken daarbij naar kleine (infrastructurele) aanpassingen en waar mogelijk andere gedragsbeïnvloedingstechnieken.
Meer weten? Neem contact op.
Uitgevoerde effectiviteitsonderzoeken XTNT
Afgelopen najaar heeft XTNT tegelijkertijd drie evaluatiestudies naar de gerealiseerde effecten uitgevoerd.
Het ging om
- een reconstructie voetgangers- en fietsersoversteek in Rijswijk (Geestbrugweg/Penninglaan)
- een reconstructie van een weg in Hoofddorp (Fanny Blankers Koenlaan)
- een reconstructie van weg in Eemnes (Wakkerendijk)
Evaluatie Geestbrugweg/Penninglaan in Rijswijk
In Rijswijk is de Geestbrugweg een gebiedsontsluitingsweg die wordt beleefd als verkeersonveilig. Dit geldt met name voor kinderen die moeten oversteken voor school. Er heeft een gedeeltelijke reconstructie plaatsgevonden om de doorstroming en verkeersveiligheid te verbeteren. Toch heeft het voornemen opnieuw tot discussie geleid onder bewoners. De wethouder heeft toegezegd om een evaluatie uit te voeren, welke door XTNT is uitgevoerd. XTNT heeft de verkeerssituatie ter plaatse beoordeeld en het gedrag van verkeersdeelnemers bestudeerd. Daarnaast zijn interviews gehouden met diverse betrokkenen, waaronder leden van de buurtvereniging, ouders van schoolgaande kinderen, aanwonenden, politie en fietsersbond. De resultaten van deze evaluatie worden meegenomen bij de volgende fase van de herinrichting van de Geestbrugweg.
Evaluatie Fanny Blankers-Koenlaan in Hoofddorp
Naar aanleiding van veelvuldige klachten over de verkeersveiligheid en een nieuwe hoogwaardige buslijn op de Fanny Blankers-Koenlaan in Hoofddorp is in 2018 gestart met de herinrichting van deze laan. Volgens afspraak diende na realisatie een evaluatieonderzoek uitgevoerd te worden. De hoofdvragen daarbij waren:
- Is de laan veiliger en leefbaarder geworden ten opzichte van de oude situatie?
- Wordt de laan als prettiger ervaren dan voor de herinrichting?
- Is de situatie verbeterd op: gereden snelheid, overzichtelijkheid en uniforme uitstraling/inrichting.
In samenwerking met Dufec die snelheidsmetingen heeft verricht, heeft XTNT deze evaluatiestudie uitgevoerd. Daartoe is de verkeerssituatie en het gedrag van verkeersdeelnemers geobserveerd, zijn parkeertellingen uitgevoerd, diverse interviews op straat afgenomen en is een vragenlijst uitgezet onder bewoners. Ook zijn de chauffeurs van een buslijn die door deze straat loopt geïnterviewd. Op deze wijze is een goed beeld gekregen van de beleving van de straat na herinrichting en zijn enkele punten benoemd waarop in de toekomst nog verdere verbetering mogelijk is.
Deze evaluatie kan ook voor andere gemeenten interessant zijn, aangezien de Fanny Blankers-Koenlaan een GOW-30 weg is waar momenteel landelijk veel belangstelling voor is in het kader van ’30 is het nieuwe 50’.
Evaluatie Wakkerendijk in Eemnes
De Wakkerendijk in Eemnes is in 2020 gereconstrueerd. De Wakkerendijk ligt binnen de bebouwde kom en is een weg met zogeheten lintbebouwing. Uitgangspunt voor de reconstructie was om de weg van de bestaande ETW60 bubeko in te richten tot een GOW 50 bibeko. In de dorpskern is een 30 km/u zone van kracht. Er was toegezegd na uitvoering van de reconstructie een evaluatie uit te voeren. XTNT heeft daartoe de verkeerssituatie en het gedrag van verkeersdeelnemers geobserveerd en een bewonersavond georganiseerd en voorgezeten. Daarbij zijn in samenspraak met bewoners en op basis van deskundigheid diverse ideeën ontstaan om de verkeerssituatie op de Wakkerendijk nog verder te verbeteren. In een adviesrapport zijn deze mogelijkheden geordend en op oplossend vermogen beoordeeld.