Het verbaast me zeer. Verkeersontwerpers die wegen en kruisingen nog steeds vooral van bovenaf tekenen. Starend naar de tekentafel, maken ze aan de hand van een rekensom hun ontwerp. Zonder rekening te houden met de automobilist, de fietser of voetganger; die van alles om zich heen ziet, die dingen vindt en voelt. Dat sommige kruispunten op de tekentafel best logisch lijken, maar in de praktijk vervolgens totaal de plank misslaan – vind je het gek?
Fietsen en auto’s maken geen ongelukken. Het zijn de bestuurders die dat doen. Een goed ontwerp moet hen helpen veilig en gemakkelijk te bewegen. Maar dat doen ze pas als ze zien en begrijpen wat de bedoeling is. En daar schort het nogal eens aan.
Zien, begrijpen én willen
Het gaat nog een stap verder. Zelfs als weggebruikers zien en begrijpen wat de bedoeling is, trekken ze alsnog hun eigen pad. Een fietser wil via een zo kort mogelijke route naar zijn bestemming, omrijden kost al snel veel moeite. Een rotonde driekwart rondrijden mag dan volgens de ontwerpers veilig zijn, maar de fietser denkt bij zichzelf ‘duhuh’. Hij ziet en snapt het wel, maar wil het niet. En hij kan wat anders, namelijk een kwart tegen de richting in. Vooral bij reconstructies en omleidingen is dit een issue.
“Een rotonde driekwart rondrijden mag dan volgens ontwerpers veilig zijn, maar de fietser denkt bij zichzelf: duhuh.”
Vooral kijken naar gedrag
De overtuiging dat je bij ontwerp van verkeersmaatregelen en infrastructuur dus vooralnaar het gedrag van de weggebruiker moet kijken, deel ik al vele tientallen jaren. Voor mij is het heel normaal om een ontwerp te bedenken en maken op straat. Door op dezelfde manier te kijken als de weggebruiker – vanuit een streetviewblik – sluit een ontwerp in de praktijk veel beter aan.
Begrijpelijk, leesbaar, vindingrijk en consequent
Als ik het voor het zeggen zou hebben? Dan staan BLVC-plannen niet meer voor bereikbaarheid, leefbaarheid, veiligheid en communicatie maar voor begrijpelijk, leesbaar, vindingrijk en consequent. Als we met deze blik niet alleen naar nieuwe plannen kijken, maar óók naar uitvoeringsplannen en bestaande situaties, dan valt daar de grootste mobiliteits- en verkeersveiligheidswinst te behalen.
“Door op dezelfde manier te kijken als de weggebruiker, sluit een ontwerp in de praktijk veel beter aan.”
Ik ben ruim 23 jaar werkzaam als verkeerskundige bij XTNT, een adviesbureau dat zich meer dan twee decennia geleden al realiseerde dat het gedrag van mensen een onmisbare rol speelt in verkeer en mobiliteit. Meer weten of van gedachten wisselen? Neem contact op met Joep Lax.