Opgave
Bepaalde levensveranderende gebeurtenissen leiden onder jongvolwassenen vaker tot de aanschaf van een (extra) auto en tot een hogere voorkeur voor de auto. Dit staat haaks op de ambitie van de gemeente Maastricht om luchtkwaliteit verbeteren en zo gezondheidswinst te realiseren. Hiervoor zou de overstap naar de auto bij levensveranderende gebeurtenissen juist vertraagd of voorkomen moeten worden. Denk hierbij bijvoorbeeld aan het moment dat jongeren steeds meer vervoersmogelijkheden krijgen tegen de tijd dat ze 16 jaar worden en de overstap van de middelbare school naar het vervolgonderwijs.
Vraag van de opdrachtgever
Om ervoor te zorgen dat jongeren niet overstappen op de auto werd XTNT door Zuid-Limburg Bereikbaar gevraagd om effectieve interventies te ontdekken die jongeren intrinsiek motiveren om de fiets en het ov langer te blijven gebruiken. Oftewel: welke interventies dragen bij aan een autoloze generatie?
Aanpak van XTNT
Om tot effectieve interventies te komen kent het project drie fasen:
- Onderzoek doen
- Doelgroepen- en interventies bepalen
- Monitoring en evaluatie
Tijdens de onderzoeksfase ligt de focus op het opstellen van een theoretisch kader om een breed beeld te krijgen van deze levens veranderende momenten. Ook kijken we naar voor welke doelgroepen deze van toepassing zijn en wat er bekend is over de motieven van autogebruik. Uit de onderzoeksfase zijn drie verschillende doelgroepen die in Zuid-Limburg naar school gaan, naar voren gekomen:
- Brugklassers die net zijn begonnen op het vmbo in Maastricht
- Vmbo scholieren die zelfstandiger worden en daarmee meer vervoersmogelijkheden krijgen, zoals de scooter
- Vmbo eindexamenleerlingen die de middelbare school verlaten en zich aanmelden bij het mbo
Met deze scholieren gaan we in gesprek: wat beweegt juist deze jongeren in Zuid-Limburg om wel of niet met de auto te gaan? Wat is hun houding? Zo concretiseren we wat het gedrag is wat we willen beïnvloeden.
Daarna ontwikkelen we in samenwerking met externe bureaus interventies voor de doelgroep. Best een uitdaging, aangezien de interventies niet gaan over huidig- maar over geanticipeerd gedrag. Zuid-Limburg Bereikbaar rolt deze interventies uit, waarna we toetsen en monitoren of deze het gewenste effect hebben.
Resultaten
We merkten al snel dat veertienjarigen hun mobiliteitstoekomst al hebben uitgestippeld, vaak met de brommer en auto in het vooruitzicht. Tegen de tijd dat ze naar het mbo gaan, daar stage gaan lopen of beginnen aan een nieuwe baan, is de auto als standaard vervoerskeuze al diep ingesleten. De sociale omgeving zoals ouders en leeftijdsgenoten spelen een grote rol bij
deze houding. Daar ligt de uitdaging. Hoe zorgen we dat de houding van scholieren ten opzichte van de fiets en ov positief is en zij ook intrinsiek gemotiveerd raken om deze vervoerwijzen te blijven gebruiken? In 2025 gaan de eerste experimenten om effectief in te spelen op de mobiliteitshouding van jongeren van start!
Nieuwsgierig naar meer? In het Trendboek Mobiliteit 2025 van Verkeerskunde / Mobiliteitsplatform verscheen een artikel van ons over dit project.
