Dat een groot deel van onze bruggen en tunnels het einde van hun levensduur naderen – en dus toe zijn aan vervanging en/of renovatie – is bij veel mensen wel bekend. Maar wist je dat er de komende jaren in Nederland ook honderden kilometers aan dijken worden versterkt? De grootste dijkversterkingsoperatie sinds de Deltawerken! Zo’n dijkversterking kent een compleet andere bereikbaarheidsopgave dan een renovatie van bijvoorbeeld een snelweg of een weg middenin de stad. Er is daarom ook een heel andere aanpak nodig.
Eén van de dijken die de komende jaren wordt versterkt, is de ‘KIJK-dijk’; gelegen tussen Krimpen aan den IJssel en Gouderak. Het Hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard staat hier niet alleen voor een ingewikkelde technische opgave, maar ook voor een grote bereikbaarheidspuzzel. De dijk moet namelijk de komende zeven jaar regelmatig (deels) worden afgesloten. De dijk wordt niet alleen versterkt, maar ook de kabels en leidingen worden vervangen. Tot slot wordt er ook nog opnieuw geasfalteerd. Aan de dijk wonen veel mensen, er zijn verschillende (grote) bedrijven gevestigd én de reisalternatieven in het gebied zijn beperkt. Voor de ruim 700 adressen die direct aan de dijk liggen, betekent dit dus jarenlang hinder.
Meer dan een omleiding
Om die hinder zoveel mogelijk te beperken, verzorgt XTNT voor KIJK (project Krachtige IJsseldijken Krimpenerwaard) de bereikbaarheidsaanpak. “Een hinderproject is nooit zomaar een kwestie van omleidingsbordjes neerzetten,” vertelt Dagmar van de Schraaf, projectleider bereikbaarheid KIJK vanuit XTNT. “Bij KIJK hebben we te maken met bewoners voor wie de dijk heel belangrijk is. Hun huis staat aan de dijk, hun leven speelt zich af aan de dijk. Dat vraagt om een fundamenteel andere aanpak dan wanneer je een snelweg afsluit.”
Dit is precies wat het zo’n ander type project maakt. Op het hoofdwegennet is de hinder vaak duidelijk: een rijstrook of weg gaat dicht, het verkeer moet om. De focus ligt op verkeersreductie en het managen van grote verkeersstromen. Maar op het lokale wegennet, zoals bij dijkversterkingen, is de hinder veel diffuser en vaak met een grotere impact op het dagelijks leven.
Denken vanuit de gebruiker
Een succesvolle bereikbaarheidsaanpak is doelgroepgericht. Bij project KIJK hebben we de verschillende doelgroepen uiteengezet en gekeken wat voor hen belangrijk is. Een ondernemer met dagelijkse leveringen heeft andere zorgen dan een gezin met schoolgaande kinderen. De hulpdiensten moeten te allen tijde hun werk kunnen doen. En ook het huisvuil moet tijdens werkzaamheden gewoon worden opgehaald. “We redeneren vanuit doelgroepen en hun handelingsperspectief,” zegt Bo Bos, adviseur Bereikbaarheid XTNT. “Voor de ene groep ontwikkelen we alternatieven voor fietsverkeer, voor de andere maken we afspraken met het openbaar vervoer. Het is geen ‘one size fits all’, dat werkt simpelweg niet.”
Lange looptijd vraagt om flexibiliteit
Wat deze aanpak extra uitdagend maakt, is de lange doorlooptijd. Zeven jaar is lang in de wereld van mobiliteit. Reispatronen veranderen, nieuwe vervoersopties komen beschikbaar, bedrijven verhuizen of groeien. De bereikbaarheidsaanpak moet dus niet alleen maatwerk leveren, maar ook flexibel genoeg zijn om mee te bewegen met veranderingen. Daarom houdt het team tijdens de uitvoering nauwgezet in de gaten hoe de bereikbaarheid er in de praktijk voor staat. Werkt een omleidingsroute niet zoals verwacht? Dan worden direct extra maatregelen getroffen. Ontstaat er onverwacht sluipverkeer? Ook daar wordt op geanticipeerd. “Dit kunnen we alleen doen door strak te blijven monitoren”, aldus Dagmar.
En in die zeven jaar is er natuurlijk ook nog eens onderhoud nodig op omliggende wegen. Planningen worden op elkaar gelegd en we kijken in hoeverre projecten elkaar in de weg zitten of juist kunnen versterken. Maar er is natuurlijk ook nog ongepland onderhoud, bijvoorbeeld spoedreparaties. Dit alles legt de nodige druk op de omleidingsroutes en vraagt om flexibiliteit en creativiteit. Zowel bij wegbeheerder en projecten als bij bewoners en andere weggebruikers.
Lessen voor andere projecten
De aanpak bij KIJK laat zien dat effectieve hinderbeperking begint met het erkennen van de lokale context. Een dijkweg in de Krimpenerwaard vraagt om andere oplossingen dan een provinciale weg in stedelijk gebied of een snelweg in de Randstad. Het gaat om meer dan verkeersmanagement alleen. Veiligheid speelt een grote rol – denk aan fietsende kinderen die tussen landbouw- en bouwverkeer door moeten laveren. Draagvlak is cruciaal, bewoners moeten zeven jaar met de situatie leven. En bereikbaarheid gaat verder dan alleen autoverkeer – juist in gebieden met beperkte alternatieven zijn creatieve oplossingen nodig.
Begin met het in kaart brengen van wie je weggebruikers zijn en wat zij nodig hebben. Werk van daaruit naar concrete maatregelen. En blijf vooral luisteren en bijsturen, want de praktijk is altijd weerbarstiger dan de theorie. Want uiteindelijk gaat hinderbeperking niet over verkeer, maar over mensen.
Bron: Mobiliteit.nl
